
Diversiteit als fundament van zorg in Almere
Cultuursensitieve zorg die passend is voor iedereen
Diversiteit als fundament van zorg in Almere keyvisual

Almere is een stad die als geen ander de diversiteit van Nederland weerspiegelt. Deze kleurrijke stad brengt verschillende bevolkingsgroepen met uiteenlopende culturele achtergronden samen. Voor zorgorganisaties biedt dit zowel kansen als uitdagingen: hoe sluit je aan bij de uiteenlopende behoeften van zo'n diverse populatie? Om antwoorden te vinden, spraken we hierover met Zorggroep Almere. Thijs Jansen, directeur wijkverpleging en fysiotherapie, en Jannie Riteco, raad van bestuur en ambassadeur inclusieve ouderenzorg bij ActiZ, delen hun ervaringen. Ze vertellen hoe initiatieven zoals Kleurrijk Almere, het inzetten van ambassadeurs en samenwerking met de gemeente bijdragen aan cultuursensitieve zorg die toegankelijk, respectvol en passend is voor iedereen.
Zorggroep Almere biedt eerstelijnszorg via gezondheidscentra, de huisartsenspoedpost en in thuissituaties. Wanneer zorg thuis niet meer mogelijk is, kunnen mensen terecht in een van hun woonzorgcentra. Ze bieden onder andere huisartsenzorg, apotheekdiensten, wijkverpleging, fysiotherapie en intramurale ouderenzorg.
Diversiteit in Almere
Thijs Jansen legt uit: ‘In Almere wonen mensen met diverse achtergronden. We zien niet één grote groep, maar een gemêleerde samenstelling van culturen. Voor ons als zorgorganisatie brengt dit een uitdaging met zich mee: hoe organiseer je een passend aanbod?’ Almere is een stad met grootstedelijke problematiek en een relatief jonge bevolking. Zorgvragen worden vaak eerst bij de huisarts neergelegd, maar ook maatschappelijke vraagstukken zoals schulden, veiligheid en andere sociale problematiek, spelen hier een belangrijke rol. Jannie Riteco benadrukt dat naar schatting 25% tot 40% van de mensen die een huisarts bezoeken, eigenlijk een vraag hebben die past binnen het sociaal domein. ‘Vaak schuilt er andere problematiek achter de zorgvraag.’
Het is mooi om te zien dat medewerkers elkaar kunnen helpen met advies over gebruiken en taalbarrières.
Raad van bestuur Zorggroep Almere
Flexibiliteit
Medewerkers van Zorggroep Almere wonen vaak zelf in de stad Almere. Thijs Jansen: ‘Onze medewerkers weerspiegelen de diversiteit van Almere. Dit vraagt om flexibiliteit vanuit onze organisatie. De ene medewerker wil graag vrij met kerst, terwijl de andere liever werkt en vrij wil zijn tijdens het Suikerfeest.’ Jannie Riteco vult aan: ‘Diversiteit is een vanzelfsprekendheid, dus we hanteren geen vast beleid; we passen ons per situatie aan. We bekijken per team hoe we de zorg organiseren en proberen zoveel mogelijk rekening te houden met ieders wensen.’
Deze aanpak sluit naadloos aan bij het idee van cultuursensitieve zorg, een thema waar Zorggroep Almere actief mee bezig is. Jannie Riteco: ‘Zorggroep Almere maakt gebruik van ambassadeurs: medewerkers van diverse nationaliteiten die de taal beheersen en de cultuur begrijpen. Het is mooi om te zien dat medewerkers elkaar kunnen helpen met advies over gebruiken en taalbarrières.’ Thijs Jansen voegt toe: ‘In het verleden maakten we gebruik van tolken, echter is dat prijzig en er zijn zeer veel verschillende talen. We kijken op dit moment hoe we, samen met de ambassadeurs, het netwerk kunnen inzetten. Zij begrijpen niet alleen de taal, maar ook wat belangrijk is binnen die specifieke cultuur. Wie speelt bijvoorbeeld welke rol in een gezin? Zo kunnen we het netwerk optimaal inzetten.’
Culturele verschillen
Elke bevolkingsgroep heeft eigen culturele opvattingen, dit speelt een belangrijke rol in hoe ziektes en aandoeningen worden ervaren. Thijs Jansen: ‘In sommige culturen wordt dementie bijvoorbeeld niet gezien als een ziekte zoals in Nederland, maar als een gevolg van ouderdom. Het hoort er dan gewoon bij. Ook is het in bepaalde culturen helemaal niet vanzelfsprekend om naar een verpleeghuis te gaan. Families proberen dan met al hun kracht om hun vader of moeder met dementie bij zich te houden en op de been te houden. Waarbij de professionele hulp dan te laat wordt ingezet, dat leidt dan tot onwenselijke situaties of opname tot gevolg. Hoe eerder ondersteuning geboden kan worden, hoe langer iemand veilig thuis kan blijven wonen.’
Jannie Riteco: ‘Het is fijn dat de gemeente Almere eraan werkt om de integratie van mensen uit het buitenland te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is het initiatief om te komen tot ‘social hubs’, plekken waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en sociale contacten kunnen opbouwen.’ Thijs Jansen vult aan: ‘Er is ook een groep ‘gespecialiseerde gezinsverzorging’. Dit is een groep medewerkers die instapt nog voordat er een indicatie is. Dit wordt bekostigd door de gemeente. Deze medewerkers proberen de situatie bij iemand thuis in drie maanden te stabiliseren, waarna wordt bekeken wat er precies nodig is. Dit voorkomt langdurige vervolgzorg in de WMO, ZVW of WLZ.’
Het onderwerp lijkt vanzelfsprekend, maar als je niet oppast, verdwijnt het toch van de radar. Het is goed om blijvend met elkaar te bevestigen dat we het een belangrijk thema vinden.
Directeur wijkverpleging en fysiotherapie Zorggroep Almere
Bespreekbaar maken
Zorggroep Almere hanteert geen apart beleid voor discriminatie en uitsluiting, maar ziet het als integraal onderdeel van de organisatie. Thijs Jansen: ‘Het is hetzelfde geregeld als allerlei andere zaken, het staat in ons beleid en gedragscode. We hanteren een zero-tolerance beleid. Medewerkers kunnen incidenten melden via ons meldsysteem, waarna een analyse volgt. Dit biedt naast inzicht in de situatie, ook een kans om het gesprek aan te gaan. Regelmatig blijkt dat problemen al langere tijd spelen en door medewerkers zijn genormaliseerd. Het bespreekbaar maken van concrete voorbeelden helpt ons bij een open cultuur.’ Jannie Riteco: ‘Diversiteit is een belangrijk onderdeel van de cultuur in de organisatie en begint erbij om iedereen als gelijkwaardig te zien en te behandelen. Dit vraagt voorbeeldgedrag en aanspreken. Het is geen project met een kop en staart, het is gedrag waar we blijvend de aandacht voor willen hebben. Als bestuurder maak ik me daar hard voor en wil daarin het voorbeeld zijn.’
Werkt jouw organisatie ook aan cultuursensitieve zorg en hebben jullie een mooi voorbeeld om te delen? Laat het ons weten! Stuur een e-mail naar communicatie@actiz.nl