
Niets leert beter dan de eigen praktijk: kwaliteit ontwikkelen met beeldverhalen
5 vragen aan Adinda Hendriks-de Winter, beleidsadviseur bij Land van Horne
Niets leert beter dan de eigen praktijk: kwaliteit ontwikkelen met beeldverhalen keyvisual

In het 'Generiek Kompas – Samen werken aan kwaliteit van bestaan' krijgen zorgprofessionals het vertrouwen en de tijd om te leren en te ontwikkelen. Maar hoe breng je deze vierde bouwsteen van het kompas in de praktijk? Beleidsadviseur Adinda Hendriks-de Winter legt uit hoe ze bij haar organisatie Land van Horne hiervoor gebruikmaakt van beeldverhalen.
Wat is de methode ‘Reflecteren op beeldverhalen’ precies?
‘Bij de methode ‘Reflecteren op beeldverhalen’ loopt een observator mee met een team dat zich heeft aangemeld en schrijft zo neutraal mogelijk alle observaties op. Dat kan een zorgteam zijn, maar dat hoeft niet persé, het kan ook om het receptieteam gaan bijvoorbeeld of de mensen van de huishoudelijke verzorging. Vanuit de observaties worden geanonimiseerde beeldverhalen gemaakt die worden voorgelezen in een terugkoppelbijeenkomst met het team. Deelnemers gaan op basis hiervan met elkaar in gesprek en formuleren verbeterpunten.’
Dat voelt toch wel alsof je geëvalueerd en beoordeeld wordt?
‘Dat is juist niet de bedoeling. Je moet je voorstellen dat de observator als een soort vlieg op de muur zo onzichtbaar mogelijk observeert en alles zo objectief mogelijk opschrijft. Van ongeveer 10 momenten schrijft de observator vervolgens ‘beeldverhalen’. Dat gaat dan echt om een feitelijke beschrijvingen van de situatie als: “Medewerker klopt op deur, doet deur open en gaat aan rechterkant van het bed staan. Cliënt ligt in bed”, enzovoorts. Die beeldverhalen worden aan het team voorgelezen in een terugkoppelbijeenkomst. De teamleden beoordelen vervolgens zélf wat ze van de beeldverhalen vinden. De mooie dingen die ze zien (de wouw's) en zaken die volgens hen misschien anders aangepakt kunnen worden (de auw’s). De meningen kunnen verschillen en dát is juist interessant. Zo komen mooie gesprekken over wat ‘goede zorg’ is tot stand.’
Kun je een voorbeeld geven van een beeldverhaal of leermoment?
‘Laatst was er een terugkoppelsessie en daarin bleek uit het beeldverhaal dat de radio vaak aanstond in de woning. Vervolgens ging het gesprek erover of er eigenlijk wel gevraagd is wat de cliënten daarvan vinden? Vinden bewoners het fijn dat in die ruimte de radio aanstaat?, of willen ze geen muziek of andere muziek? De methode stimuleert het team om daar samen bij stil te staan.’
Hoe lang werken jullie al met ‘Reflecteren op beeldverhalen’?
‘We doen dit al sinds 2017. In die tijd hebben we inmiddels 47 beeldverhaaltrajecten doorlopen en zijn er intern 9 observatoren getraind. Die observatoren voeren twee keer per jaar een traject uit naast hun reguliere baan, zoals bijvoorbeeld zorgverlener, ergotherapeut, beleidsmedewerker of informatieanalist. Het is voor de observatoren best een tijdsinvestering om een beeldverhaaltraject te doorlopen, maar ze nemen ook weer heel veel ervaringen mee terug naar hun eigen werk. Het observeren verruimt je blik.’
Ten slotte, wat merkt de cliënt van deze methode?
'Onze kernwaarden ‘zien, begrijpen, steunen’ worden bewuster toegepast in het dagelijks werk. Daarmee wordt bijgedragen aan het verbeteren van de kwaliteit van leven van de cliënt. Om nog een voorbeeld uit de praktijk te noemen. Een wijkteam komt bij een mevrouw met beginnende dementie. Ze vergeet regelmatig dat de thuiszorg is geweest. Daarom schrijven de medewerkers dagelijks in een schriftje op dat ze zijn geweest. Toen dit in een beeldverhaal voorbij kwam vroeg het team zichzelf af: 'Waarom schrijft de zorgmedewerker dit eigenlijk op? Waarom schrijft mevrouw dit niet zélf op? Veel beter voor haar zelfredzaamheid.' Zo zie je dat de beeldverhalen een team ‘in de spiegel’ laten kijken’ en het team laten reflecteren op wat ze ‘zien’. Oók op de prachtige momenten zoals die er dagelijks zoveel zijn. Beeldverhalen leveren waardevolle gesprekken, inzichten én positieve energie op.’

kompas
Het 'Generiek kompas - Samen werken aan kwaliteit van bestaan' is bedoeld voor mensen van alle leeftijden die in hun dagelijks leven, naast informele zorg, ook professionele ondersteuning, zorg en behandeling nodig hebben. Die zorg kan zowel thuis als (tijdelijk) op een verpleeglocatie worden geboden, ongeacht de financieringsvorm. Het kompas integreert de oude kwaliteitskaders verpleeghuiszorg, wijkverpleging en het addendum Wlz-zorg thuis.
Hier vindt u een collectie van alle artikelen over het Generiek Kompas
Hier staat alle informatie over het kompas toegankelijke voor leden van ActiZ