Het Nederlandse zorglandschap staat onder druk. De combinatie van een toenemende zorgzwaarte door de vergrijzing, stijgende zorgkosten en de arbeidsmarktproblematiek maakt het steeds moeilijker om de ouderenzorg binnen het huidige stelsel te organiseren. ActiZ monitort jaarlijks de ervaringen van zorgaanbieders met de inkoop van verpleeghuiszorg. De resultaten van de monitor laten zien dat zorgaanbieders op onderdelen betere afspraken met het zorgkantoor hebben kunnen maken en dat men meer tevreden is over het gesprek hierover. Tegelijkertijd blijft de roep om structurele hervormingen in financiering en regelgeving groot om met de (schaarste)vraagstukken om te gaan.

Structurele uitdagingen  

De financiële situatie van de sector blijft een uitdaging voor het toekomstbestendig organiseren van de zorg. Hoewel de financiële resultaten van de ouderenzorgsector zijn verbeterd, is het veel zorgaanbieders niet gelukt om een overeenkomst af te sluiten met meerjarige financiële afspraak.  Zorgen over de lange termijn blijven daardoor overheersen. Thema’s als financiële onzekerheid, beperkingen op capaciteitsontwikkeling en administratieve lasten vormen een terugkerende rode draad in de Wlz-contractering.

Afspraken over capaciteitsuitbreiding

De beweging naar langer thuis vormt een belangrijk onderdeel van het meerjarig Wlz-inkoopbeleid 2024 – 2026 van zorgkantoren. Dit beleid, gecombineerd met het ontbreken van financiële garanties voor capaciteitsontwikkeling zijn redenen voor het soms moeizaam verlopen van het gesprek hierover tussen zorgaanbieder en zorgkantoor. Ten opzichte van 2024 zijn minder vaak toereikende afspraken gemaakt over de voorgenomen capaciteitsontwikkeling. 

Van Kwaliteitskader naar Generiek Kompas 

Afgelopen jaar is het ‘Generiek Kompas Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ ingevoerd. Zorgaanbieders geven aan dat het Generiek Kompas helpt om een constructieve dialoog aan te gaan met het zorgkantoor over kwaliteit van bestaan. Ze ervaren meer ruimte voor hun eigen afwegingen – in samenspraak met zorgprofessionals en cliënten - dan ten tijde van het Kwaliteitskader. Het Generiek Kompas biedt professionals de vrijheid om hun expertise te benutten en minder tijd te besteden aan overbodige controles.

Inzet van innovaties       

Het belang van het inzetten van sociale en technologische innovaties is groot. Een positief signaal is dat zorgaanbieders vaker afspraken hebben gemaakt over de inzet en financiering van innovaties dan in 2024. Desalniettemin heeft twee derde van de aanbieders aangegeven dat zij het inkoopbeleid van zorgkantoren niet of slechts ten dele als ondersteunend ervaart bij de implementatie en opschaling van innovaties. Administratieve lasten, beperkte toegang tot middelen en gebrek aan flexibiliteit vormen hierbij obstakels.

Oproep aan het kabinet 

Transformatie in de ouderenzorg is nodig en vraagt dat we ons aanpassen aan de arbeidskrapte. Door de inzet van sociale- en technologische innovaties kunnen we leren om anders te werken. Het faciliteren van zorgzame buurten en toepassen van reablement helpt om mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen laten wonen. Deze ontwikkelingen bieden perspectief, maar tegelijkertijd hebben we daar ook aanpassingen voor nodig in landelijk beleid. Daarom doet ActiZ een oproep aan het kabinet: